Туохтуур атаахтатар халыыбын туттуу
Саха тылыгар туохтуур олодор сыстар -аахтаа сыЛыарыынан ньырамсытар эбэтэр атаахтатар суолталаах ураты халыып баар. Yeрэхтээхтэр бэлиэтииллэринэн, атаахтатар халыып диэн аатынан биллэр кыччатыы категорията субъегы намтата, кыратыта, сэнии сыаналыыр туохтуур биир ураты кeстYYTэ буолар. Туохтуур бу категориятын дьин ис хоЬюоно - санарар киИи субъекка сыЬыанын кeрдeрYY [Филиппов Г.Г., Винокуров И.П. Саха тыла. Лексика. Фонетика. Морфология. - Дьокуускай, 1996. - С. 124]. Н.Е. Петров бу сыЛыарыыны санарааччы аЬънар, таптыыр истин иэйиитин эбэтэр KYЛYY-ЭЛЭK гынар, сэниир, Yгэргиир тус сыhыанын тириэрдэригэр туттарын туhунан бэлиэтиир [Петров Н.Е. Синтаксические средства выражения моадльности в якутском языке. - Новосибирск, 1999. - С. 18].
38№. Атаахтатар халыып кэрчик аайы туох дэгэттээх туттулларын бы'аары2.
I.1. - Уолум уhун муннаах! Мин этэрбин^ерэтэрбин ейдеен- дьYYЛЛЭЭн истээхтээбэтин, барытын кулгаадын таЬънан аhараахтаатын (Д ТК). 2. Ол буор балыксыт кэргэнэ буолбут даданы диэхтээн... (Д ТД).
II.1. Тулаайах кыысчаан муос кыыЬын кууспутунан ... утуйан хаалаахтаабыта. (Д ТО). 2. Орто уоллара утуйан хаалан бу астан матаахтаата. (А К).
III.1. Сордоох да оЬох буолладын эбээт! Эн курдук дьиикэй оЬюх бу куоракка суох ини. Быйыл эн абыраххыттан ордубат дьон буоллубут. 0ре ньолойоохтооннун киси да бegegYH ээ! Эмиэ буруолаан чолойо сытыйаахтаабыккын дии! (Амма Аччыгыйа. «Эмээхситтэр»).