Туохтуур туһаайыытын туттуу

1№. Атынтан ту'аайыыны атын халыыбынан эбэтэр синоним тылынан солбуйан аа±ы2. Холобур: Дьиэ бырайыага тупсарыллан и'эригэр саарбахтаа'ын суох. - ... тупсан и'эрин саарбахтаабаппыт.

I.1. Бюджет диэн туох ааттанылларый? 2. Дакылааччыт экономика та2нары тц'ццтэ тохтотуллубатын ту'унан эттэ. 3. Хостонор баай балачча чаа'а кыраныысса та'ыгар та'аарыллар. 4. Харамай ахсаана ч3лцгэр тц'эриллэн эрэр. 5. Ити барыта каарта±а киллэриллибит.

II.1. Кураан сайын буолан гаттан 4-5 эрэ центнер хортуоппуй хомулунна. 2. Быйылгы ц3рэх дьылыгар саха бакылтыатыгар 75 о±о ц3рэххэ ылылынна. 3. ¥лэбит хас да хайысханан ыытыллар. 4. 250 араас омук хому'а быыстапка±а туруорулунна. 5. ¥бцлц3йдээх сылга куораты кЗ±ЗрдЗр ту'унан уураах ылылынна. (Ту'ан: кЗ'цннэ, та±ыста, хостонно, киирдэ, барар).

III.1. Программа ис хо'ооно байытыллара эрэйиллэр. 2. Мин у'уйуллубут кы'ам а2ардас тылы эрэ цЗрэтэрэ. 3. О2о'уллубут паштеккытын нэлэгэр тэриэлкэ±э ууру2. 4. Хаппыт сибэкки быра±ыллыыта саамай ку'а±ан. 5. Дьиэ сыаната судаарыстыба Зтцттэн бы'аччы хонтуруолланыллыбат.

2№.  Этиигэ атынтан ту'аайыы туохтуура тЗ'З элбэхтэ туттулларын аа±ы2. ТЗ'З цчцгэйдик и'иллэрин сыаналаа2.

1. Туруоруллар боппуруостар син бы'аарыллаллар. 2. Ити цбциэн ту'анан 1950 сцЗ'ц турар миэстэлээх хотон тутулунна уонна са2ардыллан о2о'улунна. 3. 1980 с. бцтццлэригэр и'эр ууну чинчийии ыытыллыбыта, салгыы ыраастаа'ын цлэтэ былааннаныллыбыта. 4. Ба'аары умуруорууга 8 ба'аарынай автоцистерна, 7 анал кЗмЗлЗ'Зр техника ту'анылыннылар. 5. Управление цлэ'иттэрэ 450 кэри2э ахсааннаах албынынан о2о'уллубут DVDдиискэлэри тутан суох о2ордулар. 6. XVIII цйэ±э чэй национальнай утах бы'ыытынан билиниллибитэ.

3№. Тыа ха'аайыстыбатын министерствотын отчуотун аа±ыҥ. Туохтуур атынтан ту'аайыытын 1 сирэй элбэх ахсаан халыыбынан (би'иги) солбуйу2. Ханнык вариана ордугун бы'аары2.

1. Национальнай бырайыак 2007 с. боруода сцЗ'циц ЗйЗЗ'ци хайысханан эбиллэн биэрбитэ. 2. Ити сыалга федеральнай бюджет суотугар 20 мЗл. солк. субсидия о2о'уллубута. 3. Онон сылгы уонна таба биирдии усулуобунай тЗбЗтцгэр 3000 солк., оттон атыыр о±уска 50 ты'. солк. ставка тиксибитэ. 4. Федеральнай цп 14 ха'аайыстыба±а цллэ'иллибитэ. 5. Республика бюджетыттан боруода сцЗ'цнц ЗйЗЗ'ци дьыалатыгар 81 мЗл. солк. ыытыллыбыта. 6. Инньэ гынан 1200 тЗбЗ боруода эдэр ынах сцЗ'ц эбиллибитэ. 7. Онон хонтуруолланар кЗрдЗрцц сити'илиннэ. («Илгэ» сурунаалтан).

4№. Нууччалыы этиини сахатытан суруйуҥ.

Бол±ойуҥ| Нуучча тылыгар «возвратный глагол» уонна «страдательное причастие» диэн кинигэ истиилигэр тар±аммыт халыыбы сахалыы атынтан ту'аайыы о2орон туруору тылбаастыыллар. Туохтуур атынтан ту'аайыытын дьыала, наука тылыгар сЗбцгэр кЗрЗн туттар сЗп. Оттон кЗннЗрц са2а±а тЗрцт ту'аайыы туттуллуохтаах. Холобур: На столе лежат книги, прочитанные мною. - Остуолга миигинэн аа±ыллыбыт кинигэлэр сыталлар. - Остуолга мин аахпыт кинигэлэрим сыталлар.

1. Хамыыһыйанан оҥоһуллубут тцмцгц били'иннэрдэ. 2. Коммунальнай ха'аайыстыбаларынан о2о'уллар З2ЗлЗргЗ сыана црдээтэ. 3. Э'иэхэ Президенинэн туох кЗмЗ о2о'улларый? 4. «Бичигинэн» та'аарыллыбыт кинигэ хаачыстыбата цчцгэй. 5. Уураах мунньа±ынан бигэргэтиллибитэ. 6. Контейнер промтоварынан симиллибит этэ. 7. Бу боппуруос Ил Тимэнинэн 3й3н3р3 наада. 8. Ханнык да дьиэ государство структуратынан бы'ыллыбыт сыананан атыыланыахтаах.